Phương pháp xét nghiệm viêm khớp dạng thấp bằng X quang

Xét nghiệm viêm khớp dạng thấp bằng x-quang là một trong những cách làm để chẩn đoán tình trạng bệnh chính xác nhất. Nhờ có những xét nghiệm x quang mà sẽ giúp phát hiện ra bệnh nhanh hơn, hiệu quả điều trị được cao hơn.

Bệnh viêm khớp dạng thấp muốn điều trị được hiệu quả cần chẩn đoán và phát hiện càng sớm càng tốt. Muốn làm được điều này thì cần tiến hành các xét nghiệm hoặc các phương pháp dự chẩn khác.

phương pháp xét nghiệm viêm khớp dạng thấp

Chúng ta thường nghĩ xét nghiệm viêm khớp dạng thấp chỉ bao gồm các thủ thuật dạng lấy máu hay siêu âm… nhưng thực chất điều đó chưa đủ. Không có bất cứ xét nghiệm nào có thể chẩn đoán chính xác viêm khớp ở giai đoạn đầu. Các bác sĩ phải dựa trên các triệu chứng, khám lâm sàng và kết quả chụp X-quang, chụp cắt lớp và xét nghiệm máu.

Bệnh có thể ảnh hưởng đến các bộ phận khác của cơ thể bên cạnh khớp. Vì thế điều quan trọng là bạn phải báo cho bác sĩ biết tất cả các triệu chứng mà bạn có, ngay cả khi chúng dường như không liên quan.

Căn cứ vào triệu chứng

Khi chẩn đoán, bác sĩ sẽ xem xét không chỉ các triệu chứng mà còn cả thời gian mà những triệu chứng này xuất hiện. Sưng khớp, đỏ khớp, cứng khớp hoặc mất sự linh hoạt khớp… phải tồn tại liên tục trong ít nhất 6 tuần – như vậy mới chứng tỏ bạn bị viêm khớp dạng thấp. Yếu tố này rất quan trọng, nó là tiền đề mở đầu cho việc xét nghiệm sau này (nếu cần thiết).

Lịch sử gia đình

Trước khi thực hiện các xét nghiệm, bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh tật người thân của bạn. Nếu ai đó trong gia đình của bạn bị bệnh, khả năng di truyền là hoàn toàn có thể xảy ra.

Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu có thể cho giúp phát hiện tình trạng thiếu máu và tình trạng viêm. Các mẫu máu có thể được dùng để kiểm tra các kháng thể chống lại CCP, yếu tố rheumatoid và các kháng thể kháng nhân, và để xác định tỷ lệ trầm tích hồng cầu (ESR), cụ thể:

• Các kháng thể chống CCP có thể được phát hiện ở những người khỏe mạnh trước khi bắt đầu điều trị lâm sàng. Họ có thể dự đoán sự phát triển cuối cùng của viêm khớp thành viêm khớp mãn tính.
• Yếu tố Rheumatoid (RF): Khoảng 4/5 người có xét nghiệm viêm khớp dạng thấp dương tính đối với yếu tố rheumatoid khi bệnh bắt đầu. Nhưng cũng tồn tại khoảng 1/20 người không bị bệnh cũng có kết quả dương tính.
• Kháng thể kháng mạch máu (ANA): là một kháng thể tự chống lại các chất trong nhân tế bào. ANA được tìm thấy trong một số bệnh nhân. Những người có kết quả dương tính với thuốc kháng thể có khả năng bị viêm mãn tính. Và những người có kết quả dương tính với cả yếu tố thấp khớp và anti-CCP khả năng sẽ bị viêm nghiêm trọng.
• Tỷ lệ trầm tích hồng cầu (ESR hoặc tốc độ lắng đọng): Xét nghiệm này sẽ đo lượng hồng cầu nhanh xuống dưới đáy của ống nghiệm, có thể báo cho bác sĩ biết nếu có hiện tượng viêm khớp.

Các tiêu chuẩn để chuẩn đoán viêm đa khớp dạng thấp

Khi chuẩn đoán bệnh, các bác sĩ sẽ dựa vào 7 tiêu chuẩn sau đây để chuẩn đoán bệnh cho bệnh nhân.

• Khớp và các mô cơ xung quanh bị tê cứng ít nhất 1 giờ sau khi ngủ dậy
• Khớp bị sưng mà không phải do chấn thương, hoặc sưng do tụ dịch khớp của ít nhất 3 khớp.
• Có ít nhất 1 khớp nhỏ bị sưng như ở ngón tay, ngón chân, cổ tay…
• Viêm khớp biểu hiện đối xứng ở 2 bên cơ thể
• Có “nốt thấp”, là các cục sờ thấy dưới da, nằm ở vị trí chịu lực của cơ thể (thường là ở khớp khuỷu).
• Chỉ số RF cao bất thường
• Khi chụp X-Quang sẽ thấy rõ các khớp bị biến đổi bất thường.

Khi có dấu hiệu của 4 trong 7 yếu tố trên và yếu tố phát hiện đầu tiên kéo dài trên 6 tuần thì người đó đã xác định là mắc bệnh.

Các phương pháp đánh giá bệnh viêm khớp dạng thấp

Đánh giá chung

Các chỉ số đánh giá thường dùng là RF, ASO, anti CPP, CRP, ngoài ra thì còn việc định lượng yếu tố IL6 và PCT giúp việc chuẩn đoán bệnh được chính xác hơn.

Cụ thể, việc đánh giá viêm khớp dạng thấp lâm sàng bao gồm các việc sau:

• Bảng câu hỏi dành cho đánh giá chung của bệnh nhân dựa trên thang điểm đo độ đau (Visual Analog Scale – VAS).
• Bảng câu hỏi dành cho đánh giá chung của thầy thuốc dựa trên thang điểm đo độ đau VAS.
• Số khớp sưng (đánh giá trên 28 khớp).
• Số khớp đau (đánh giá trên 28 khớp).
• Tốc độ máu lắng, chỉ số viêm CRP, hoặc các chỉ số viêm khác.

Đặc biệt thang điểm đánh giác các khớp DSA 28 dựa trên 28 khớp của cơ sở, giúp việc đánh giá tình trạng bệnh và hiệu quả của việc điều trị có hiệu quả hay không. Cụ thể:

• DSA < 2,6 bệnh có dấu hiệu thuyên giảm, được đẩy lùi.
• DSA <= 3,2 bệnh có dấu hiện tiến triển nhẹ.
• DSA: 3,2-5,1: bệnh tiến triển trung bình.
• DSA> 5,1 : tình trạng bệnh rất nặng.

>> XEM THÊM: Các bài thuốc dân gian chữa bệnh viêm khớp hiệu quả nhất theo chuyên gia

xét nghiệm viêm khớp dạng thấp bằng Chụp X-quang

Chụp X-quang là một loại xét nghiệm cơ bản nhất. Hình ảnh khớp thể hiện trên X-quang sẽ cho thấy bất kỳ thiệt hại nào nếu khớp của bạn bị ảnh hưởng. Những thay đổi này thường xuất hiện trong các tia x của bàn chân trước khi chúng xuất hiện trong các khớp khác, do đó bác sĩ có thể chụp X-quang cả chân của bạn ngay cả khi chúng không có bất cứ triệu chứng nào.

Ngoài ra, các bác sĩ đang đánh giá hiệu quả của kỹ thuật hình ảnh như chụp MRI và quét siêu âm để xem chúng hữu ích như thế nào trong việc chẩn đoán sớm và theo dõi sự tiến triển của bệnh. Các công nghệ này có thể được sử dụng rộng rãi hơn trong tương lai.

Xét nghiệm RF, mục đích và các bước tiến hành

Xét nghiệm RF là các xét nghiệm để phát hiện yếu tố dạng thấp trong máu. Tỉ lên các yếu tố dạng thấp trong cơ thể người bệnh sẽ tăng lên theo thời gian, như người mắc bệnh trong 3 tháng đầu tỉ lện là 33%, trong khi đó ở người bệnh trên 1 năm là 75%. Thực hiện các xét nghiệm RF giúp phát hiện bệnh viêm khớp 1 cách chính xác, ngoài ra nó còn giúp xác định các bệnh lí khác như hội chứng Sjogren, nhiễm trùng, ung thư, các bệnh về phổi , thận….

Các bước tiến hành xét nghiệm RF

Bước 1: chuẩn bị

Đầu tiên, người bệnh sẽ được lấy máu để xét nghiệm, đồng thời thực hiện các thủ tục giấy tờ khác như: thông tin bệnh nhận, lịch sử bệnh lí, lịch sử mắc bệnh của gia đình…và các chỉ định xét nghiệm của bác sĩ.

Bước 2: tiến hành

Bệnh nhân sẽ được lấy khoảng 3ml máu trong trĩnh mạch, rồi dựng vào ống nghiệm có chất chống đông.

Ông nghiệm này sẽ được đem để tách phần huyết tương và phần tế bào máu riêng, rồi để mẫu bệnh phẩm này trong một khoảng thời gian nhất định.

Sau đó, các mẫu bệnh phẩm này sẽ được đem đi xét nghiệm trong máy phân tích, dưới sự thực hiện của các kĩ thuật viên.

Khi có kết quả phân tích, các bác sĩ sẽ xem xét, hội chẩn , ghi kết quả rồi trả cho bệnh nhân.

Bước 3: phân tích

Kết quả trả về sẽ được phân tích như sau:

RF < 14 U/ml là bình thường.

Trường hợp bị hội chứng Sjogren thì nồng độ sẽ cao hơn. Nồng độ càng cao thì mức độ bệnh càng nặng.

Ngoài ra chỉ số RF tăng cao còn tăng lên trong một số bệnh như viêm gan mãn tính, xơ gan mật nguyên phát, viêm nội tâm mạc do vị khuẩn, viêm da, lupus ban đỏ… ở số ít người khỏe mạnh nhưng nhiều ở người cao tuổi.

Bạn có thể cần phải làm lại xét nghiệm viêm khớp dạng thấp bằng cách lấy máu kiểm tra và  chụp X-quang nhiều lần. Điều này sẽ giúp bác sĩ đánh giá mức độ nghiêm trọng của viêm khớp và quyết định loại thuốc phù hợp với bạn.